2023 yılı, tarım sektörü için zorlu geçti. Şubat ayında gerçekleşen ve "yüzyılın don olayı" olarak adlandırılan meteorolojik hadise, birçok bölgedeki çiftçilerin umudunu suya düşürdü. Don olayları, özellikle tarımsal üretimde önemli zararlara yol açarak, bu yıl beklenen verim ve kaliteyi ciddi şekilde etkiledi. Üreticilerin gözbebeği elma bahçelerinde bile yaşanan bu olumsuz durum, yalnızca bir elma yetişmesine sebep oldu; oysa bu yıl, yüz binlerce elma hasat edilmesi planlanıyordu. Ancak, yetişen tek elma da çürük çıkınca, çiftçilerin hayalleri tam anlamıyla suya düştü.
Don olayları, tarım alanında belirli bir süre içerisinde meydana gelen iklim değişikliklerinin ve hava koşullarının sonucu olarak karşımıza çıkar. Bu tür hava olayları, özellikle bahar aylarında meyve ağaçlarının çiçek açma döneminde oldukça tehlikeli olabilir. 2023 yılındaki bu olağanüstü soğuk hava şartları, özellikle Eylül ve Ekim aylarında meyve, sebze ve diğer tarım ürünlerinin olgunlaşma dönemine büyük bir darbe indirdi. Çiftçiler, don olayından kısa bir süre önce yaşanan ılıman havaların aldatıcılığına kapılarak, zamanında budama ve sulama işlemlerini yapmadılar. Sonuç olarak, bu hatalı sezonsal tahminler, büyük kayıplara yol açtı.
Tarım ekonomisi genellikle doğal afetler, iklim değişiklikleri ve diğer dışsal faktörlerden etkilenmektedir. Yüzyılın don olayı sonrası yaşanan durum, pek çok çiftçinin iflasın eşiğine gelmesine sebep oldu. Hasat edilemeyen elma ve diğer meyve türleri, işletmelerin sürdürülebilirliğini risk altına sokarken, aynı zamanda bölgelerdeki ekonomik canlılığı da olumsuz yönde etkiledi. Çiftçiler, don olayının getirdiği kayıpları telafi etmek amacıyla devlet destekleri ve hibe yardımları için başvuruda bulundular. Ancak bu tür yardımların ne zaman ulaşacağı ve ne kadar etkili olacağı belirsiz.
Türk tarım sektörünün büyük bir kısmını elma üretimi oluşturmaktadır. Dolayısıyla, bu yıl yaşanan kriz durumu sadece bireysel çiftçileri değil, aynı zamanda ülke ekonomisini de derinden etkiliyor. Pazar fiyatları, arz-talep dengesinin bozulmasıyla dalgalanmakta; elma gibi temel gıda maddelerinin fiyatları, son günlerde ciddi şekilde artış göstermektedir. Gıda fiyatlarındaki bu yükseliş, özellikle dar gelirli aileleri zorlarken, tarım politikalarındaki eksiklikleri de gözler önüne seriyor.
Gelecek yıllarda bu tür don olaylarının önüne geçmek veya etkilerini minimize etmek amacıyla daha etkili tarım stratejileri geliştirilmesi gerektiği aşikar. Çiftçilerin eğitimine yönelik programların artırılması, iklim değişikliği konusunda bilinçlendirilmeleri ve modern tarım tekniklerinin yaygınlaştırılması, bu tür felaketlerin etkilerini en aza indirmek için elzemdir. Ayrıca, bilim insanlarının ve tarım uzmanlarının katkılarıyla adaptasyon süreçlerinin hızlandırılması ve yeni soğuk hava toleranslı bitki çeşitlerinin geliştirilmesi, tarım arazilerinin verimliliğini artıracak önemli adımlar arasında yer alıyor.
Sonuç olarak, yüzyılın don olayı, sadece tarımsal üretimi değil, toplumun genel dinamiklerini de etkileyen büyük bir kriz haline dönüştü. Çiftçilerin yaşadığı zorluklar, birçok aileyi geçim sıkıntısına soktu. Önümüzdeki yıllar, bu tür olayların tekrarını önleyici tedbirlerin alınması açısından kritik bir önem taşımaktadır. Çiftçiler, tarım sektöründeki bu tür risklerle daha dayanıklı hale gelmek için gerekli adımları atarken, aynı zamanda tüketiciler de gıda güvenliği ve yurttaşlık bilinci ile hareket etmeleri gerektiğini unutmamalıdır. Unutulmamalıdır ki, uyum sağlanmadığı takdirde doğal afetler tarımsal üretimin yanı sıra, insanların hayatta kalma mücadelesine de etkide bulunacaktır.
